Deze publicatie bevat de resultaten van de elfde Eo Wijers Prijsvraag. Onder de titel Verrukkelijk landschap schetsen twaalf ontwerpteams voor de regio’s in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (Zuid-Holland), Kempen en Groote Heide (Brabant), Twente (Overijssel) en Zuid-Limburg een perspectief. Dat doen ze tegen de achtergrond van grote opgaven voor het landelijk gebied: een tanende bodemkwaliteit, de stikstofcrisis, langdurige droogte, de moeizame transitie naar duurzame energie en de teruggang in biodiversiteit. Hoe kan de agrarische sector de stap maken naar duurzame kringlooplandbouw waarmee zowel de voedselvoorziening als de verblijfskwaliteit van het landschap verbetert?
In een boeiend essay ontrafelen Dirk Sijmons en Ingeborg Thoral de complexiteit van het vraagstuk en brengen ze de vele ideeën in kaart die de laatste jaren zijn ontwikkeld, ook buiten het kader van deze prijsvraag. Het moment voor een doorbraak is daar. De resultaten van Verrukkelijk landschap zijn vertaald in vijf even doordachte als heldere aanbevelingen. En de inzendingen hebben alles in zich om richting te geven in deze urgente problematiek.
“De Eeuwige Bron is een compleet en uitvoerbaar plan, met een lonkend perspectief van ‘nooit meer watergebrek'”
Het Eeuwige Bron team met de Eo Wijers 2019-2020 Prijs. Foto: Bibi Veth
Op woensdag 23 september 2020 kwamen in de LocHal van Tilburg zo’n honderd mensen bijeen voor de slotbijeenkomst van de Eo Wijers Prijsvraag 2019-2020. Op deze middag werd de Eo Wijers Prijs, een houtsculptuur van kunstenaar Bart Ensing, uitgereikt aan het ontwerpteam van ‘De Eeuwige Bron’: H+N+S Landschapsarchitecten, Ruimtevolk, Roosemalen en Savelkoul, Vitens, Atelier Zwier, Gees Kuit Advies.
Nooit meer watergebrek “De Eeuwige Bron biedt een lonkend perspectief van ‘nooit meer watergebrek’ – naar analogie van het naoorlogse motto ‘nooit meer honger’ – voor bestaanszekerheid: als watertekorten straks geen probleem meer zijn, kunnen boeren op volle kracht vooruit. Daarmee hebben de makers van De Eeuwige Bron de boeren echt iets te bieden, namelijk de oplossing voor een acuut probleem waar ze elke dag mee te maken hebben, een nationaal probleem dat inmiddels zo groot is dat de minister van Infrastructuur en Waterstaat miljoenen euro’s vrijmaakt voor de aanpak ervan”, aldus de jury. Het volledige juryverslag staat op de website.
Aanbevelingen voor beleid In het tweede deel van de bijeenkomst gingen deskundigen in discussie over de conclusies en aanbevelingen van deze Eo Wijers Prijsvraag. De urgentie van het onderwerp, de toekomst van het landelijk gebied, is duidelijk. En overheid, semi-overheid, wetenschap, bedrijven, boeren en bewoners willen en moeten er mee aan de slag. De Eo Wijers Stichting wil aan deze transitie bijdragen door middel van de Eindpublicatie Verrukkelijk Landschap. In deze publicatie van uitgeverij Blauwdruk staan het juryrapport, een samenvatting van alle 12 ontwerpen van de tweede ronde, het essay ‘Wat niet kan is nog nooit gebeurd’ van Dirk Sijmons en Ingeborg Thoral en vijf aanbevelingen. Het boek werd op de slotbijeenkomst overhandigd aan de ministeries van LNV en BZK en de provincies, in de persoon van een gedeputeerde van de Provincie Overijssel. Abonnees van De Blauwe Kamer ontvangen dit boek gratis. Tezijnertijd is het boek te bestellen via Bol.com.
Over de Eo Wijers Prijsvraag De Eo Wijers Stichting is al ruim drie decennia een onafhankelijke pleitbezorger voor de inzet van het regionaal ontwerp bij de aanpak van bovenlokale vraagstukken. Aan deze elfde editie van de prijsvraag, met als thema ‘Verrukkelijk Landschap – naar een aantrekkelijk en vitaal platteland’, deden in de eerste ronde 41 en in de tweede ronde 12 ontwerpteams mee. Zij bogen zich over de ontwerpopgave om handelingsperspectieven voor de omslag van de agrarische sector naar duurzame kringlooplandbouw te schetsen. Deelnemende regio’s waren: Twente, Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, Kempen en Groote Heide en Zuid-Limburg. Meer informatie over resultaten per regio zijn te vinden op de website.
—
Pers en media kunnen contact opnemen met communicatieadviseur Jannemieke van Dieren via eowijers@eowijers.nl
De vier deelnemende regio’s organiseren in de maand september elk hun eigen slotbijeenkomst. Op 23 september was de bijeenkomst van de regio Kempen en Groote Heide.
De ontwerpen waarover de jury zich moest buigen waren:
Transitieconnectoren – BRO Adviseurs, Wageningen Environmental Research, KASK School Of Arts
LandLink – GG-loop, Woonpioniers, H+N+S Landschapsarchitecten
De Schakelkast – Verhoeven | De Ruijter, Bosgroep Zuid Nederland, Werkend Landschap, Duneworks, HAS Hogeschool Den Bosch
De teams in de Brabantse regio Kempen en Groote Heide hebben bergen werk verzet. Volgens de juryleden hebben ze lovenswaardige pogingen ondernomen om in het gebied coalities te sluiten – met boeren, overheden, natuurorganisaties, experts –, en rekenschap gegeven van de enorme complexiteit van het vraagstuk.
Voor deze regio is er uiteindelijk niet één winnaar gekozen. In plaats daarvan doet de jury een oproep aan de teams om de handen ineen te slaan en vervolg te geven aan de ontwerponderzoeken.
De vier deelnemende regio’s organiseren in de maand september elk hun eigen slotbijeenkomst. Op 16 september was de regio Zuid-Limburg aan de beurt.
De eindresultaten werden besproken en de prijs uitgereikt aan de regionale winnaar. De ontwerpen waarover de jury zich moest buigen waren: Limburgse Landschapslinie De Regenmaker Liquid Commons
Liquid Commons werd tot winnaar verkozen. Van harte gefeliciteerd namens de Eo Wijers organisatie!
De vier deelnemende regio’s organiseren in de maand september elk hun eigen slotbijeenkomst. Op 9 september was de regio Twente aan de beurt.
De eindresultaten werden besproken en de prijs uitgereikt aan de regionale winnaar. De ontwerpen waarover de jury zich moest buigen waren: Houtbaar Landschap (Imoss), De Eeuwige Bron (H+N+S Landschapsarchitecten, Ruimtevolk, Roosemalen en Savelkous, Vitens) en Marke Manifest (IAA Architecten). De Eeuwige Bron werd tot winnaar verkozen. Het ontwerp Houtbaar Landschap kreeg de aanmoedigingsprijs. Van harte gefeliciteerd namens de Eo Wijers organisatie!
De vier deelnemende regio’s organiseren in de maand september elk hun eigen slotbijeenkomst. Als eerste was de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden aan de beurt op 2 september.
De eindresultaten werden besproken en de prijs uitgereikt aan de regionale winnaar. In dit geval waren dat er twee:
De winnaars ontvingen een houtsculptuur van de hand van kunstenaar Bart Ensing. De organisatie feliciteert de teams van harte! De ontwerpen zijn te zien op deze pagina: https://eowijers.nl/2e-ronde/
De Eo Wijers Awards voor de regionale winnaars
De landelijke winnaar wordt op 23 september bekendgemaakt.
De finale van de Eo Wijers Prijsvraag 2019-2020 is in zicht: op 23 september zal tijdens de slotbijeenkomst in Tilburg bekend worden wie de landelijke winnaar is van deze editie met als thema ‘Verrukkelijk Landschap, naar een aantrekkelijk en vitaal platteland’. De twaalf teams, verdeeld over de vier regio’s, presenteerden hun visie begin juli aan de landelijke en regionale juryleden. Elke regio organiseert in september een bijeenkomst waarop de eindresultaten worden besproken en de regionale winnaar wordt bekendgemaakt. De Eo Wijers Stichting is álle teams dankbaar voor hun ideeën en inzet, er is ongelooflijk hard gewerkt en de oogst is actueel en waardevol. In de eindpublicatie wordt op die waarde ingegaan, en op de slotbijeenkomst gaan we erover in gesprek. De innovatieve en creatieve inzendingen van de ontwerpteams zijn nu op de website te zien. >>> Klik hier om naar de pagina te gaan.
Afgelopen week maakte het kabinet bekend dat het de komende tien jaar nog eens 5 miljard euro gaat investeren om de stikstofschade in Nederlandse natuurgebieden terug te dringen. Het is het grootste bedrag dat tot nu toe werd aangekondigd om het stikstofprobleem op te lossen. Door enerzijds te investeren in natuurherstel en anderzijds boeren, industrie en de lucht- en scheepvaart te stimuleren hun stikstofuitstoot te reduceren, moet de hoeveelheid stikstof in 2030 fors zijn teruggedrongen.
Omslag naar kringlooplandbouw
Een toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied is ook een van de vier prioriteiten van de NOVI (Nationale Omgevingsvisie). In de recente kamerbrief d.d. 23 april 2020 wordt benoemd dat de opgaven samen aangepakt dienen te worden. Daarnaast kondigde minister Ollongren van BZK aan dat einde dit jaar een strategie voor het landelijk gebied klaar is. Om de sterke positie als agroland te kunnen houden, wordt de omslag naar kringlooplandbouw en emissiearme landbouw ingezet. Er worden kaders ontwikkeld waarmee de land- en tuinbouw vooruit kan en de vitaliteit in natuurlijk, sociaal en ruimtelijk opzicht versterkt wordt.
Middenin de actualiteit
In haar ruim 30-jarig bestaan stond de Eo Wijers Prijsvraag niet eerder zo middenin de actualiteit. De opgave van de 11e editie, met als thema ‘Verrukkelijk Landschap – naar een aantrekkelijk en vitaal platteland’, heeft namelijk als opdracht aan de ontwerpteams: Schets in woord en beeld, op regionale schaal en tegen de achtergrond van de ruimtedruk vanwege klimaat, energie en verstedelijking specifieke handelingsperspectieven voor de omslag van de agrarische sector in een deelnemende regio naar duurzame kringlooplandbouw, op een wijze die zowel de voedselvoorziening als de verblijfskwaliteit van het betreffende landschap verbetert en versterkt.
Toekomstscenario’s
De Eo Wijers Prijsvraag gaat kortom over het schetsen van mogelijke toekomstscenario’s door ontwerpend onderzoek. De 41 inzenders van de eerste ronde en de 12 ontwerpteams die nu voor de regio’s aan de slag zijn, werken aan deze toekomstscenario’s voor het landelijk gebied, met onder andere allerlei mogelijke antwoorden op de stikstofvraagstukken.
Presentatie van de eindresultaten
We nodigen iedereen die benieuwd is naar de resultaten om de Prijsvraag te volgen via de social media (Twitter, Facebook of LinkedIn) of meld je aan voor onze digitale nieuwsbrief via onze homepage. Op 23 september vindt de slotbijeenkomst van de 11e editie van de Eo Wijers Prijsvraag plaats (aanmelden kan vanaf medio juni), waarop de eindresultaten zullen worden gepresenteerd en besproken. De stichting zal de betrokken ministeries (LNV en BZK) bovendien een Manifest aanbieden met aanbevelingen voor beleid. Tevens zal er een einddocument gepubliceerd worden met daarin het Manifest, het Juryrapport en reflecties van experts op de eindresultaten.
De tweede ronde van de 11e Eo Wijers Prijsvraag is 7 februari gestart; met vier opdrachtgevende regio’s en per regio drie ontwerpteams. De ambitie van deze prijsvraag was (en is) dat het een lerend proces is, waarbij ontwerpteams en opdrachtgevende regio’s in interactie komen tot voorstellen voor een ‘Verrukkelijk Landschap’. De maatregelen rondom de coronacrisis bemoeilijken helaas het interactieve deel. Een inventarisatie bij regionale partijen en de ontwerpteams leverde echter het beeld op dat de meesten erop vertrouwen dat de vaart en creativiteit in voldoende mate behouden kunnen worden. Ook als men online samenwerkt.
Visie en beleidsontwikkeling Daarnaast speelt de wens van de bij de prijsvraag betrokken ministeries om de resultaten te benutten voor hun beleidsontwikkeling, onder andere inzake de NOVI en de ontwikkelingen in het landelijk gebied. Met zijn allen proberen we voorbij de huidige crisis te kijken en ons voor te bereiden op de vragen die op ons af komen. Een daarvan is: hoe geven we vorm aan een vitaal en toekomstbestendig landelijke gebied? Met de Eo Wijers Prijsvraag willen we graag een wezenlijke bijdrage leveren aan de benodigde visie om hierop antwoord te geven.
Daarom heeft het Eo Wijers bestuur besloten om vast te houden aan de bestaande planning van de Prijsvraag 2019-2020, waarbij voorlopig online met elkaar wordt samengewerkt. We realiseren ons hierbij dat bij online samenwerking een bepaalde diepgang wellicht niet bereikt kan worden. Welke gevolgen dat heeft voor de resultaten weten we pas achteraf, maar we hopen dat de creativiteit van de ontwerpteams dit gemis in belangrijke mate zal compenseren.
Planning De planning van de Eo Wijers Prijsvraag 2019-2020 blijft dus gehandhaafd en ziet er als volgt uit: Sluiting inzendingen 2e ronde – 22 juni 2020, 12.00 uur Beoordeling door regionale en nationale jury – 1 en 2 juli 2020 Presentatie in de regio’s van eindresultaten – ntb Finale – 23 september 2020, LocHal, Tilburg Publicatie Juryrapport – 23 september 2020
We wensen iedereen veel veerkracht en gezondheid toe.
Recente reacties